Zgodnie z art. 283 Kodeksu pracy (Dz. U. 2016 poz. 1666) kto, będąc odpowiedzialnym za stan bezpieczeństwa i higieny pracy albo kierując pracownikami lub innymi osobami fizycznymi, nie przestrzega przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł. Tej samej karze podlega, kto:

1. wbrew obowiązkowi nie zapewnia, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w których przewiduje się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy;
2. wbrew obowiązkowi wyposaża stanowiska pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności;
3. wbrew obowiązkowi dostarcza pracownikowi środki ochrony indywidualnej, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności;
4. wbrew obowiązkowi nie zawiadamia właściwego okręgowego inspektora pracy, prokuratora lub innego właściwego organu o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy, nie zgłasza choroby zawodowej albo podejrzenia o taką chorobę, nie ujawnia wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, albo przedstawia niezgodne z prawdą informacje, dowody lub dokumenty dotyczące takich wypadków i chorób;
5. nie wykonuje w wyznaczonym terminie podlegającego wykonaniu nakazu organu Państwowej Inspekcji Pracy;
6. utrudnia działalność organu Państwowej Inspekcji Pracy, w szczególności uniemożliwia prowadzenie wizytacji zakładu pracy lub nie udziela informacji niezbędnych do wykonywania jej zadań;
7. bez zezwolenia właściwego inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16 roku życia;
8. wbrew obowiązkowi stosuje:

• materiały i procesy technologiczne bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i bez podjęcia odpowiednich środków profilaktycznych,
• substancje chemiczne i ich mieszaniny nieoznakowane w sposób widoczny i umożliwiający ich identyfikację,
• substancje niebezpieczne, mieszaniny niebezpieczne, substancje stwarzające zagrożenie lub mieszaniny stwarzające zagrożenie nieposiadające kart charakterystyki, a także opakowań zabezpieczających przed ich szkodliwym działaniem, pożarem lub wybuchem;

Komentarz

Zgodnie z przytoczonym przepisem prawnym, odpowiedzialność za uchybienia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy ponoszą osoby odpowiedzialne za stan bhp. Zalicza się do nich pracodawcę, osoby zarządzające w imieniu pracodawcy zakładem pracy, kierownictwo oraz kierownictwo niższego szczebla. Zgodnie z §1 cytowanego przepisu, sformułowanego bardzo rozszerzająco, każde uchybienie w zakresie bhp stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika i może podlegać karze grzywny. Katalog wykroczeń określony w §2 przytoczonego przepisu, stanowi, że uchybienia w zakresie sytuacji uwzględnionych w katalogu, mają charakter uchybień szczególnych.

Odpowiedzialność pracodawcy i osób kierujących dotycząca bezpieczeństwa i higieny pracy jest rozszerzona o odpowiedzialność karną w rozdziale dotyczącym przestępstw wobec osób wykonujących pracę zarobkową. Katalog ten obejmuje:

1. nie dopełnienie obowiązku w zakresie bhp i narażenie przez to pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
2. nie zawiadomienie właściwego organu o o wypadku przy pracy lub chorobie zawodowej albo nie sporządzenie lub nie przedstawia wymaganej dokumentacji.

W przypadku pkt 1 dopuszczajacy się tego czynu podlega karze do 3 lat pozbawienia wolności karze grzywny lub karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku, jeśli działa nieumyślnie.

W przypadku pkt 2 sprawca podlega grzywnie do 180 stawek dziennych albo karze ograniczenia wolności.