Nowe wymagania bhp i ergonomii – pełny wykaz zmian na stanowiskach adminstracyjno-biurowych.
W poniższej tabeli prezentujemy pełne porównanie zapisów starego rozporządzenia o pracach przy monitorze ekranowym z 1998 roku z najnowszymi przepisami czyli rozporządzeniem zmieniającym z bieżącego roku. Tabela przedstawia minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii, jakie powinny spełniać stanowiska pracowników administracyjno-biurowych wykonujących swoją prace przy monitorze ekranowym. Proponujemy skorzystać również ze szkolenia dla pracowników administracyjno-biurowych, omawiającego poniższe zmiany.
| Lp. | Rozporządzenie z 1 grudnia 1998 r. | Rozporządzenie zmieniające z 18 października 2023 r. | Uwagi |
| 1. (§ 1.1 nowego rozporzą- dzenia) | Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmiesz- czenia elementów tego wypo- sażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo- -szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika | Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmiesz- czenia elementów tego wypo- sażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo- -szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika | Uwzględniono możliwość organizacji stanowisk pracy z wykorzystaniem systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, w szcze- gólności laptopów. Punkt 1.2 określa sposób, w jaki należy te stanowiska organizować |
| 1.2 | W przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, stanowisko pracy powinno być wyposażone w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz | ||
| 2.1. | Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania: a) znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne; b) obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia lub innych form niestabilności; |
Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania: a) znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne; b) obraz na ekranie powinien być stabilny, bez migotania lub innych form niestabil- ności; |
Określając wymagania, jakie powinien spełniać monitor ekranowy, posługiwano się do tej pory terminem „tętnienia”. Zgodnie z definicją słownikową „tętnić” oznacza „uderzając w coś, powodować powstawanie głuchego, rytmicznego odgłosu”; o będących w ruchu |
| c) jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy; d) regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu co najmniej 20° do tyłu i 5° do przodu oraz obrót wokół własnej osi co najmniej o 120° – po 60° w obu kierunkach; e) ekran monitora powinien być pokryty warstwą anty- odbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr | c) jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy; d) regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu | maszynach, jadących pociągach itp.: wydawać, wywoływać rytmiczny dźwięk, odgłos. Natomiast „migotać” oznacza świecić nierównym lub przerywanym światłem albo być widocznym raz po raz przez krótką chwilę. W świetle powyższego za- proponowano, by określając wymagania, jakie powinien spełniać monitor ekranowy, wskazać, że obraz na ekranie tego monitora powinien być stabilny, bez migotania (nie zaś tętnienia) lub innych form niestabilności. Nowa treść załącznika prze- widuje ograniczenie wymagań w zakresie regulacji ustawienia monitora do możliwości jego pochylenia, bez wskazywania jego zakresu oraz możliwości obracania wokół własnej osi. Współczesne lekkie monitory LCD wymagają właściwie tylko konstrukcyjnej możliwości pochylenia płaszczyzny ekranu tak, aby umożliwić obserwację obrazu pod kątem prostym. Pozostałych regulacji można dokonać samemu bez użycia siły poprzez prostą zmianę po- łożenia całego monitora wraz z podstawą. Załącznik nie zawiera również wymogu, by ekran monitora musiał być pokryty warstwą antyodbiciową lub posiadać odpowiedni filtr. Zaproponowano wprowadzenie ogólnego wymogu, by ustawienie monitora oraz innych elementów wyposażenia nie wymuszało niewygodnych ruchów głowy i szyi | |
| 2.2. | W razie potrzeby wynikającej z indywidualnych cech antropometrycznych pracownika, powinna być użyta oddzielna podstawa monitora lub regulowany stół | Ustawienie monitora ekranowego oraz innych elementów wyposażenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi. Górna krawędź monitora ekranowego powinna znajdować się na wysokości oczu pracownika | |
| 2.3. | Ustawienie ekranu monito- ra względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła | Ustawienie monitora ekrano- wego względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła | |
| 3.1. | Klawiatura powinna stanowić osobny element wyposażenia podstawowego stanowiska pracy | Klawiatura oraz mysz powinny stanowić osobne elementy wyposażenia podstawowego stanowiska pracy | Dotychczas obowiązujące wymagania dotyczące konstrukcji klawiatury, w szczególności w zakresie jej wysokości i kąta |
| Lp. | Rozporządzenie z 1 grudnia 1998 r. | Rozporządzenie zmieniające z 18 października 2023 r. | Uwagi |
| 3.2. | Konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie po- wodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy. Klawiatura powinna posiadać w szczególności: możliwość regulacji kąta na- chylenia w zakresie 0÷15°; odpowiednią wysokość – przy spełnieniu warunku, aby wysokość środkowego rzędu klawiszy alfanumerycznych z literami A, S…, licząc od płaszczyzny stołu, nie przekraczała 30 mm dla przynajmniej jednej pozycji pochylenia klawiatury | Konstrukcja klawiatury powin- na umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie po- wodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy | pochylenia, były uważane za nadmierne i daleko wykracza- jące poza wymagania przewi- dziane w dyrektywie 90/270/ EWG. W opinii ustawodawcy wystarczające jest, by kon- strukcja klawiatury umożliwiała użytkownikowi przyjęcie pozy- cji, która nie będzie powodo- wać zmęczenia mięśni koń- czyn górnych podczas pracy |
| 3.3. | Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne | Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne | |
| 4.1. | Konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawie- nie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury | Konstrukcja stołu powinna umożliwiać ergonomiczne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury, a w szczególności powinny zapewniać: a) wystarczającą powierzchnię, gwarantującą łatwe posługiwanie się elementami wyposażenia stanowiska pracy i wykonywanie czynności związanych z pracą; b) ustawienie klawiatury z za- chowaniem takiej odległości od przedniej krawędzi stołu, która umożliwia podparcie dla rąk i przedramion z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem; c) ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, bez konieczności przyjmo- wania wymuszonych pozycji |
Zmiana wymagań w zakresie konstrukcji stołu i powierzchni roboczej, polega w szczególności na uproszczeniu przepisów. Ustawienie klawiatury z zachowaniem takiej odległości od przedniej krawędzi stołu, która umożliwia podparcie dla rąk i przedramion z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem ma na celu odciążenie mięśni pracownika. Natomiast pozostałe z ww. wymagań pozostają zasadniczo bez zmian w stosunku do obecnie obowiązujących. Wymagania w zakresie wy- sokości stołu oraz siedziska krzesła wyczerpuje zawarty w pkt 2.1 załącznika wymóg, by ustawienie monitora oraz in- nych elementów wyposażenia nie wymuszało niewygodnych ruchów głowy i szyi |
| Lp. | Rozporządzenie z 1 grudnia 1998 r. | Rozporządzenie zmieniające z 18 października 2023 r. | Uwagi |
| 4.2. | Szerokość i głębokość stołu powinna zapewniać: wystarczającą powierzchnię do łatwego posługiwania się elementami wyposażenia stanowiska i wykonywania czynności związanych z rodza- jem pracy; ustawienie klawiatury z za- chowaniem odległości nie mniejszej niż 100 mm między klawiaturą a przednią krawę- dzią stołu; ustawienie elementów wyposa- żenia w odpowiedniej odległo- ści od pracownika, to jest w za- sięgu jego kończyn górnych, bez konieczności przyjmowa- nia wymuszonych pozycji | Pracownik powinien mieć zapewnioną odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu oraz do przyjęcia wygodnej pozycji i możliwości jej zmiany pod- czas pracy | |
| 4.3. | Wysokość stołu oraz siedziska krzesła powinna być taka, aby zapewniała a) naturalne położenie koń- czyn górnych przy obsłudze klawiatury, z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem; b) odpowiedni kąt obserwacji ekranu monitora w zakresie 20°÷50° w dół (licząc od linii poziomej na wysokości oczu pracownika do linii poprowadzonej od jego oczu do środka ekranu), przy czym górna krawędź ekranu monitora nie powinna znajdować się powyżej oczu pracownika; c) odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu |
Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa | |
| 4.4. | Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa, najlepiej barwy jasnej | Brak pkt 4.4 (analogiczny zapis w pkt 4.3) | |
| 5.1. | Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać: a) dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi; |
Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać: a) dostateczną stabilność, przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi; |
| b) wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów; c) regulację wysokości siedziska w zakresie 400÷500 mm, licząc od podłogi; d) regulację wysokości oparcia oraz regulację pochylenia oparcia w zakresie: 5° do przodu i 30° do tyłu; e) wyprofilowanie płyty siedzi- ska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i odcinka udowego kończyn dolnych; f) możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°; g) podłokietniki | b) regulację wysokości siedzi- ska, regulację wysokości oparcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, regulację kąta pochylenia oparcia oraz odpowiednie wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów; c) wyprofilowanie siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i ud; d) możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°; e) regulowane podłokietniki | ||
| 5.2. | Mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej | Mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej | |
| 6.1. (§ 6 nowego rozporzą- dzenia) | Jeśli przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, stanowisko pracy należy wyposażyć w uchwyt na dokument, posiadający regulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika | Jeśli przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w uchwyt na dokumenty, posiadający re- gulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika | Szczegółowe regulacje w za- kresie ustawienia uchwytu na dokumenty są zbędne z uwagi na przywołaną wcześniej ogól- ną wytyczną, zgodnie z którą ustawienie elementów wyposa- żenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi |
| 6.2. | Uchwyt na dokument powinien znajdować się przed pracow- nikiem – między ekranem monitora i klawiaturą – lub w innym miejscu – w pozycji minimalizującej uciążliwe ruchy głowy i oczu | Brak pkt 6.2 | |
| 7.1. (§ 7 nowego rozporzą- dzenia) | Na życzenie pracownika, a tak- że gdy wysokość krzesła unie- możliwia pracownikowi płaskie, spoczynkowe ustawienie stóp na podłodze, stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek | Na życzenie pracownika stano- wisko pracy należy wyposażyć w podnóżek | Przewidziano konieczność wyposażenia stanowiska pracy w podnóżek na życzenie pra- cownika – zgodnie z dyrektywą 90/270/EWG. Zrezygnowano natomiast z określania wytycz- |
| 7.2. | Podnóżek powinien mieć kąt pochylenia w zakresie 0°÷15°, a jego wysokość powinna być dostosowana do potrzeb wynikających z cech antropo- metrycznych pracownika | Brak pkt 7.2 | nych w zakresie kąta nachyle- nia oraz powierzchni podnóżka z uwagi na ich zbytnią szcze- gółowość |
| Lp. | Rozporządzenie z 1 grudnia 1998 r. | Rozporządzenie zmieniające z 18 października 2023 r. | Uwagi |
| 7.3. | Powierzchnia podnóżka nie powinna być śliska, a sam podnóżek nie powinien przesu- wać się po podłodze podczas używani | Brak pkt 7.3 | |
| 8.1. | Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsłu- giwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych | Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsłu- giwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych | Stanowisko powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby dostęp do niego był swo- bodny. Pozostałe wymagania dotychczas obowiązującego rozporządzenia w zakresie od- ległości, jakie należy zachować pomiędzy sąsiednimi monitora- mi oraz między pracownikiem i tyłem sąsiedniego monitora, a także odległości oczu pra- cownika od ekranu, w ocenie ustawodawcy są zbyt restryk- cyjne, stawiające nadmierne wymagania. W związku z tym należało z nich zrezygnować |
| 8.2. | Stanowisko pracy wyposa- żone w monitor ekranowy powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby zapew- niało pracownikowi swobodny dostęp do tego stanowiska. Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić co najmniej 0,6 m, a między pracownikiem i tyłem sąsied- niego monitora – co najmniej 0,8 m | Stanowisko pracy powinno być tak usytuowane w pomiesz- czeniu, aby pracownik miał do niego swobodny dostęp | |
| 8.3. | Odległość oczu pracownika od ekranu monitora powinna wynosić 400÷750 mm | Brak pkt 8.3 | |
| 9.1. | Oświetlenie powinno zapew- niać komfort pracy wzrokowej, a szczególnie: a) poziom natężenia oświe- tlenia powinien spełniać wymagania określone w Polskich Normach; b) należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn po- mieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od ekranu moni- tora, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie żaluzji lub zasłon w oknach | Oświetlenie powinno zapew- niać komfort pracy wzrokowej, w szczególności: a) oświetlenie na poszczegól- nych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac; b) należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płasz- czyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od monitora ekranowego, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie urządzeń eliminujących nadmierne operowanie promieni sło- necznych padających na stanowisko pracy | Oświetlenie powinno zapew- niać komfort pracy wzrokowej. (szczegóły wskazane w prze- pisie). Pozostałe minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergono- mii, jakie powinny spełniać stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe pozosta- ją bez zmian w stosunku do przepisów dotychczas obowią- zujących |
| Lp. | Rozporządzenie z 1 grudnia 1998 r. | Rozporządzenie zmieniające z 18 października 2023 r. | Uwagi |
| 9.2. | Dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowe- go, pod warunkiem że będą to oprawy niepowodujące olśnie- nia | Dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowe- go, pod warunkiem że będą to oprawy niepowodujące olśnie- nia | |
| 10. | Przy projektowaniu, doborze i modernizacji oprogramowania, a także przy planowaniu wykonywania zadań z użyciem ekranu monitora pracodawca powinien uwzględniać w szczególności następujące wymagania: a) oprogramowanie powinno odpowiadać zadaniu prze- widzianemu do wykonania; b) oprogramowanie powinno być łatwe w użyciu oraz dostosowane do poziomu wiedzy i (lub) doświadczenia pracownika; c) systemy komputerowe muszą zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich działaniu; d) systemy komputerowe muszą gwarantować wyświetlanie informacji w formie i tempie odpowiednich dla pracownika; e) bez wiedzy pracownika nie można dokonywać kontroli jakościowej i ilościowej jego pracy; f) przy tworzeniu oprogramowania i przetwarzaniu danych powinny być stosowane zasady ergonomii | Przy projektowaniu, doborze i modernizacji oprogramowania, a także przy planowaniu wykonywania zadań z użyciem ekranu monitora pracodawca powinien uwzględniać w szczególności następujące wymagania: a) oprogramowanie powinno odpowiadać zadaniu prze- widzianemu do wykonania; b) systemy komputerowe powinny zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich działaniu; c) systemy komputerowe powinny gwarantować wyświetlanie informacji w formie i tempie odpowiednich dla pracownika | |
| 11.1. | Wilgotność względna powietrza w pomieszczeniach prze- znaczonych do pracy z monitorami ekranowymi nie powinna być mniejsza niż 40% | Brak pkt 11.1 | Wymagania dotyczące czynników szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia w środowisku pracy, w tym mikroklimatu, hałasu oraz promieniowania, określają odrębne przepisy |
| 11.2. | Wymagania dotyczące najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, w tym dotyczące poziomu hałasu oraz promieniowania, określają odrębne przepisy i Polskie Normy | Brak pkt 11.2 |
