Zasady szkolenia pracodawców i pracowników w zakresie BHP
W oparciu o rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 roku w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180 poz. 1860) szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy prowadzone jest jako:
– szkolenie wstępne, obejmujące:
- instruktaż ogólny (szkolenie wstępne ogólne) – bliżej na ten temat zobacz w wyjaśnieniu: Jakie warunki muszą być spełnione, aby Państwowa Inspekcja Pracy uznała przeprowadzone szkolenie wstępne w formie instruktażu ogólnego za ważne?,
- instruktaż stanowiskowy (szkolenie wstępne na stanowisku pracy) – szerzej w wyjaśnieniu: Jakie warunki muszą być spełnione, aby Państwowa Inspekcja Pracy uznała przeprowadzone szkolenie wstępne w formie instruktażu stanowiskowego za ważne?,
- szkolenie podstawowe (szkolenie wstępne podstawowe);
– szkolenie okresowe – zobacz również ywjaśnienie: Jakie warunki muszą być spełnione, aby Państwowa Inspekcja Pracy uznała przeprowadzone szkolenie okresowe za ważne?
Szkolenia BHP mogą być prowadzone w formie:
– instruktażu – rozumianego jako szkolenie lub doskonalenie, w trakcie którego odbywa się teoretyczne i praktyczne przekazywanie wiadomości w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, w wymiarze nie przekraczającym 30 godzin,
– seminarium – rozumianego jako szkolenie lub doskonalenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, obejmujące od 10 do 60 godzin zajęć teoretycznych i praktycznych,
– kursu – rozumianego jako szkolenie lub doskonalenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, obejmujące zajęcia teoretyczne i praktyczne, w wymiarze od 30 do 200 godzin,
– samokształcenia kierowanego – rozumianego jako szkolenie lub doskonalenie w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, obejmujące zajęcia teoretyczne i praktyczne oraz naukę własną pracowników.
Programy poszczególnych rodzajów szkolenia, określające szczegółową tematykę, formy realizacji i czas trwania szkolenia opracowują dla poszczególnych grup stanowisk lub zawodów pracodawcy lub w porozumieniu z pracodawcami jednostki organizacyjne prowadzące działalność szkoleniową w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w oparciu o ramowe programy szkolenia stanowiące załącznik do omawianego rozporządzenia. Pracodawcy, mając na uwadze programy szkoleń, winni opracować je w taki sposób, aby jak najbardziej zindywidualizować szkolenia w stosunku do stanowisk pracy jaki istnieją u danego pracodawcy. Celem, który ma osiągnąć pracodawca w wyniku przeprowadzonego szkolenia jest:
– zaznajomienie się z czynnikami środowiska pracy mogącymi powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników podczas pracy oraz Dlatego odpowiednimi środkami i działaniami zapobiegawczymi,
– poznanie przepisów oraz zasad bhp w zakresie niezbędnym do wykonywania pracy w danym zakładzie pracy i na określonym stanowisku pracy, a także związanych z pracą obowiązków i odpowiedzialności w dziedzinie bhp,
– nabycie umiejętności wykonywania pracy w sposób bezpieczny dla siebie i innych osób, postępowania w sytuacjach awaryjnych oraz udzielania pomocy osobie, która ulegał wypadkowi.
Dlatego też w ramach takiego szkolenie (zarówno wstępnego jak i okresowego) należy zapoznać pracownika nie tylko z ogólnymi przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ale także wskazać na konkretne zagrożenia występujące na stanowisku pracy, na którym pracownik będzie wykonywał pracę. Dokładne poinstruowanie pracownika o sposobach używania sprzętu ochronnego i przygotowanie go do obsługi maszyn i urządzeń technicznych jest zadaniem ważnym nie tylko ze względu na zabezpieczenie pracownika przed zagrożeniem związanym z wykonywaną pracą, ale także z uwagi na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa współpracownikom i zapewnienia harmonijnego przebiegu pracy. Szkolenie zmierzać ma do wyjaśnienia źródeł i charakteru zagrożeń zawodowych oraz nauczenia metod pracy gwarantujących bezpieczeństwo. Ponadto pracodawca powinien wybrać taką metodę szkolenia oraz tak dobrać zakres materiału, aby po zakończeniu szkolenia mieć możliwość sprawdzenia czy przeszkolenie dało oczekiwane rezultaty. Jeżeli wynik szkolenie był niezadowalający, pracodawca ma obowiązek przeszkolić pracownika dodatkowo. Gdyby mimo dalszego szkolenia pracownik wykazywał nadal niedostateczną znajomość przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca powinien odsunąć pracownika od wykonywanej dotąd przez niego pracy albo nie dopuścić go do pracy, do której wykonywania nie posiada odpowiednich kwalifikacji lub umiejętności. Na takim stanowisku stanął też Sąd Najwyższy, czemu dał wyraz w orzeczeniu z 18 stycznia 1965 r., II PR 685/64, OSN 1965/7-8 poz. 136.
Poza stanowiskami ściśle wykonawczymi pracodawca winien również pamiętać i zwracać uwagę na konieczność szkolenia, doskonalenia i egzaminowania kadry kierowniczej oraz służb bezpieczeństwa i higieny pracy. Także w stosunku do tej grupy zatrudnionych podkreśla się potrzebę nie tylko kształcenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ale nadto sprawdzania znajomości przepisów i zasad bhp oraz organizowania pracy bezpiecznej przez osoby przewidziane do pełnienia funkcji kierowniczych.
Autor: Magdalena Ból
