Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, liczba wypadków przy pracy z roku na rok dramatycznie wzrasta. Tylko w pierwszym kwartale 2011 roku było ich aż 22.174. Co szczególnie niepokojące – rośnie ilość wypadków śmiertelnych. Alarmujące dane prowadzą do wniosku, iż pracodawcy nie zapewniają swoim pracownikom warunków pracy zgodnych z wymogami norm bezpieczeństwa i higieny pracy. Wadliwy, źle zabezpieczony sprzęt, brak wymaganych kwalifikacji, obarczanie jednej osoby zbyt dużą liczbą zadań czy też niezapewnienie odpowiedniego przeszkolenia – wszystko to prowadzi do tragicznych w skutkach zdarzeń, skutkujących długotrwałym albo nawet całkowitym wyłączeniem pracownika z dalszej aktywności zawodowej. Pomimo jednak poważnego charakteru urazów, wielu poszkodowanych rezygnuje z dochodzenia roszczeń odszkodowawczych – bardzo często z obawy przed represją ze strony pracodawcy czy też ze strachu przed utratą pracy.
Czy naprawdę powinniśmy się godzić na rezygnowanie z przysługujących nam praw? Co robić w sytuacji wypadku przy pracy? Czego i od kogo można się domagać?
Zapraszamy do zapoznania się z poniższymi wskazówkami, które w sposób jasny oraz przystępny wskażą Państwu, co i w jakiej kolejności należy uczynić, jeżeli i Wam przyjdzie zetknąć się z tego typu wypadkiem.
Co to jest wypadek przy pracy?
Ażeby w ogóle móc rozważać dochodzenie odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy należy wpierw ustalić czy zdarzenie, w jakim mieliście Państwo nieszczęście uczestniczyć, kwalifikuje się jako wypadek przy pracy.
Wypadek przy pracy – nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą:
- podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności albo poleceń przełożonych,
- podczas wykonywania lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia,
- w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy.
W zakresie uprawnienia do świadczeń wynikających z ustawy jest to również wypadek, któremu pracownik uległ:
- w trakcie podróży służbowej (chyba że pracownik nie wykonywał w tym czasie powierzonych mu zadań),
- podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony,
- przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe.
Za wypadek przy pracy uważa się także nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną zdarzenie, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego podczas świadczenia pracy na innej podstawie niż stosunek pracy.
UWAGA! Wypadek w drodze do lub z pracy nie jest wypadkiem przy pracy
Ustawa o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych nie przewiduje możliwości przyznawania świadczeń z tytułu wypadków w drodze do lub z pracy, jeżeli wypadki te zaistniały po 31 grudnia 2002 r.
Postępowanie powypadkowe
1.Zgłoszenie wypadku
Bezpośrednio po zaistnieniu wypadku należy niezwłoczniezgłosić zdarzenie pracodawcy. Zgłoszenia dokonuje sam poszkodowany (jeżeli pozwala mu na to stan zdrowia) lub inna osoba, która zdarzenie zauważyła. W przypadku osób świadczących pracę na innej podstawie aniżeli umowa o pracę, o wypadku zawiadamia się odpowiednie osoby reprezentujące podmiot, na rzecz którego świadczyło się pracę.
Do obowiązków pracodawcy w momencie zgłoszenia należy m. in. udzielenie poszkodowanemu pierwszej pomocy, zabezpieczenie miejsca wypadku, ustalenie okoliczności oraz przyczyn zdarzenia, sporządzenie i zatwierdzenie protokołu powypadkowego lub karty wypadku oraz doręczenie ich poszkodowanemu (w razie wypadku śmiertelnego członkom rodziny poszkodowanego) i właściwej jednostce inspekcji pracy.
2.Zgłoszenie roszczeń z tytułu skutków wypadku
Zasadniczo poszkodowanemu w rezultacie wypadku przy pracy przysługują dwie równoległe drogi dochodzenia roszczeń:
1) z ZUS
2) bezpośrednio od pracodawcy.
Należy pamiętać, iż uprawnienia, jakie przysługują Państwu w momencie wystąpienia wypadku przy pracy, nie są realizowane „z urzędu”. W sprawach tych wymaga się złożenia odpowiednich wniosków: do ZUS, bądź do płatnika składek albo też wystąpienia z roszczeniami bezpośrednio do pracodawcy.
DOCHODZENIE ŚWIADCZENIA Z ZUS
Ubiegający się o świadczenie składa tutaj wniosek do pracodawcy (płatnika składek), który kompletuje dokumentację, a następnie przekazuje ją wraz z tym wnioskiem właściwej ze względu na miejsce zamieszkania poszkodowanego placówce ZUS.
ZUS wymaga zwykle, aby zostały złożone następujące dokumenty:
1.Wniosek z wyraźnym określeniem rodzaju świadczenia (np. jednorazowe odszkodowanie z tytułu stałego uszczerbku na zdrowiu), danymi identyfikującymi pracodawcę oraz poszkodowanego pracownika
2.Protokół powypadkowy lub karta wypadku wraz z wyjaśnieniami poszkodowanego oraz świadków zdarzenia,
3.Zaświadczenie o stanie zdrowia N-9, zawierające informację, że leczenie i rehabilitacja zostały zakończone; w przypadku śmierci poszkodowanego – akt zgonu.
ZUS może wymagać również:
1.Karty informacyjnej z udzielenia pierwszej pomocy,
2.Wyjaśnień czy poszkodowany odbył wymagane szkolenia z zakresu bhp,
3.Oświadczenia osoby, u której poszkodowany zgłosił wypadek.
W sytuacji należytego udokumentowania poniesionego uszczerbku, z tytułu wypadku przy pracy ZUS może orzec o przyznaniu Państwu szeregu świadczeń. Najważniejsze z nich krótko scharakteryzowaliśmy poniżej.
Jednorazowe odszkodowanie
1) Dla ubezpieczonego
Przysługuje, jeśli wskutek wypadku pracownik doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Za stały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu nierokujące poprawy.
Za długotrwały uszczerbek na zdrowiu uważa się takie naruszenie sprawności organizmu, które powoduje upośledzenie czynności organizmu na okres przekraczający 6 miesięcy, mogące ulec poprawie.
Oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu oraz jego związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową po zakończeniu leczenia i rehabilitacji dokonuje lekarz orzecznik ZUS. Od jego orzeczenia, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia, przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej ZUS. Komisja lekarska orzeka w składzie trzyosobowym, wydając orzeczenie na podstawie dokumentacji dołączonej do wniosku oraz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być wydane orzeczenie. Lekarze mogą wydać orzeczenie również bez bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, w stosunku do której ma być ono wydane, jeżeli dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia.
UWAGA! Brak sprzeciwu w terminie powoduje, że następnie wnosząc odwołanie do sądu nie możemy już kwestionować ustaleń dokonanych przez lekarza orzecznika, w tym wysokości uszczerbku na zdrowiu! Jeżeli zatem uważamy, że orzeczono zbyt niski procent uszczerbku, przed skierowaniem sprawy do sądu musimy wnieść sprzeciw!
UWAGA! W razie niestawienia się osoby wezwanej na badanie bez uzasadnionych przyczyn, wzywa się ją na nowo. Ponowne niezgłoszenie się na badanie powoduje odstąpienie od postępowania w sprawie!
Po wydaniu orzeczenia przez lekarza orzecznika, a w przypadku wniesienia sprzeciwu – ta
kże przez komisję lekarską, ZUS wydaje decyzję w sprawie.
Jeżeli jesteś niezadowolony z decyzji ZUS-u, nie zgadzasz się z nią lub dysponujesz dowodami, które mogą przyczynić się do jej zmiany, przysługuje Ci odwołanie. Wnosisz je dosądu pracy i ubezpieczeń społecznych, za pośrednictwem oddziału ZUS-u, który wydał decyzję,w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji.
Od 1 kwietnia 2007 r. jednorazowe odszkodowanie przysługuje w wysokości 20% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (w poprzednim roku) za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
2) Dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje również, jeżeli ubezpieczony w rezultacie wypadku przy pracy poniósł śmierć. Należy się ono wówczas:
- małżonkowi (pod warunkiem że nie było orzeczonej separacji),
- dzieciom własnym, dzieciom drugiego małżonka, dzieciom przysposobionym oraz przyjętym na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnukom, rodzeństwu i innym dzieciom (także w ramach rodziny zastępczej),
- rodzicom, osobom przysposabiającym, macosze i ojczymowi, jeżeli w dniu śmierci ubezpieczonego lub rencisty prowadzili z nim wspólne gospodarstwo domowe lub zmarły przyczyniał się do ich utrzymania albo jeżeli ustalone zostało wyrokiem lub ugodą sądową prawo do alimentów z jego strony.
Wskutek wypadku przy pracy bardzo często zdarza się, iż poszkodowani tracą zdolność dalszego podejmowania aktywności zawodowej.
Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Z tytułu niezdolności do pracy przysługują następujące świadczenia:
Zasiłek chorobowy
Otrzymuje go ubezpieczony, który w wyniku wypadku stał się niezdolny do dalszej pracy. Przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy, w wysokości 100% podstawy wymiaru (także za okres pobytu w szpitalu).
Świadczenie rehabilitacyjne
Przysługuje ubezpieczonemu, który po okresie pobierania zasiłku chorobowego nadal jest niezdolny do pracy z powodu choroby zawodowej, a dalsza rehabilitacja i leczenie rokują powrót do zdrowia i odzyskanie zdolności do pracy. Wynosi 100 proc. podstawy wymiaru. Maksymalny okres pobierania świadczenia to 12 miesięcy.
Inne świadczenia, jakich możecie Państwo dochodzić z ZUS to m.in. zasiłek wyrównawczy, renta z tytułu niezdolności do pracy, renta szkoleniowa czy renta rodzinna.
Wszystkie świadczenia wypłacane są poszkodowanym albo członkom rodzin poszkodowanych zmarłych w następstwie wypadku.
UWAGA! Powyższe świadczenia nie przysługują, jeżeli:
– wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa,
– ubezpieczony, będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających bądź substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku.
ALE! Regulacja ta nie dotyczy członków rodziny, którzy w powyższych sytuacjach zachowują prawo do świadczeń.
DOCHODZENIE ODSZKODOWANIA OD PRACODAWCY
Równolegle do świadczeń dochodzonych z ZUS-u, pracownik, który uległ wypadkowi przy pracy i doznał szkody na osobie w postaci uszczerbku na zdrowiu lub rozstroju zdrowia, może żądać odszkodowania również od swojego pracodawcy na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Zasadnicze znaczenie mają tu przepisy określające odpowiedzialność za czyn niedozwolony (art. 415 i następne k.c.). Co do zasady poszkodowany pracownik winien wykazać przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy, tj. winę, poniesioną szkodę oraz związek przyczynowo-skutkowy.
Warto jednak pamiętać, iż wielu przedsiębiorców, w szczególności z branż o podwyższonym stopniu zagrożenia (firmy budowlane, kolej, górnictwo, koncerny paliwowe, przedsiębiorstwa wodociągowe i energetyczne), odpowiada za Państwa uszczerbek niezależnie od stopnia winy – ich odpowiedzialność kształtuje się bowiem na zasadzie ryzyka. W dotychczasowej działalności niejednokrotnie byliśmy w stanie wywalczyć odszkodowanie nawet wówczas, gdy ze strony pracodawcy nie wystąpiły żadne uchybienia.
WARTO WIEDZIEĆ: W porównaniu do świadczeń uzyskiwanych z ZUS – z założenia limitowanych co do swojej wysokości – odszkodowanie dochodzone bezpośrednio od pracodawcy przedstawia się wyjątkowo korzystnie, nie ma bowiem ustawowych ograniczeń jego wysokości. Uzyskiwane tą drogą kwoty mogą zatem osiągać pułap nawet kilkudziesięciu, a w przypadku śmierci bądź ciężkiego kalectwa, nawet kilkuset tysięcy złotych.
Jednocześnie chcielibyśmy zwrócić Państwa uwagę, iż w obecnych realiach, niemalże każdy przedsiębiorca posiada w zakresie skutków działalności swojego przedsiębiorstwa dobrowolną polisę OC. A zatem, zgłoszona przez Państwa szkoda w żaden sposób nie uderzy w majątek Waszego pracodawcy, będzie bowiem likwidowana przez zakład ubezpieczeń. Jako poszkodowani pracownicy w żadnym razie nie powinniście zatem obawiać się negatywnej reakcji ze strony pracodawcy i z tej tylko przyczyny unikać dochodzenia przysługujących Wam praw.
Źródło: http://www.eventum.com.pl/
