BHP a zagrożenia psychospołeczne w pracy
Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) opublikuje swoje sprawozdanie przeglądowe z drugiej edycji europejskiego badania przedsiębiorstw na temat nowych i pojawiających się zagrożeń (ESENER-2), na potrzeby którego w 2014 r. przeprowadzono ankietę wśród prawie 50 000 zakładów pracy z 36 państw europejskich. Sprawozdanie dotyczy w ujęciu ogólnym bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy, a w szczególności zarządzania zagrożeniami psychospołecznymi i udziału pracowników w zarządzaniu bezpieczeństwem i zdrowiem w miejscu pracy.
Christa Sedlatschek podkreśliła ustalenia ESENER-2 dotyczące znaczenia udziału pracowników w zarządzaniu bezpieczeństwem i zdrowiem w miejscu pracy: „Drugie badanie przedsiębiorstw potwierdziło ustalenia pierwszego badania: udział pracowników ma kluczowe znaczenie dla realizacji środków w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy – 85% firm z formalnym przedstawicielstwem pracowników przeprowadza oceny ryzyka, ale ten wynik niepokojąco spada do zaledwie 64% firm, które nie posiadają takiego przedstawicielstwa. Szczególnie istotne dla pracowników jest również to, by byli zaangażowani w zarządzanie zagrożeniami psychospołecznymi, ponieważ sama natura tych zagrożeń sprawia, że trudno o nich mówić, przez co tym istotniejsza staje się współpraca pomiędzy wszystkimi zainteresowanymi stronami”.
Na podstawie sprawozdań zawierających „Pierwsze ustalenia” i „Podsumowanie” niniejsze sprawozdanie zawiera przegląd najważniejszych ustaleń dotyczących każdego z tych zagadnień oraz pokazuje, że stałym motywem ustaleń są znaczące różnice pomiędzy państwami.
Poziomy zagrożeń psychospołecznych w europejskich miejscach pracy są wysokie – 77% firm zgłasza co najmniej jeden czynnik decydujący o zagrożeniu psychospołecznym w miejscu pracy. Najpowszechniejszym problemem jest konieczność kontaktów z trudnymi klientami, pacjentami, uczniami itp. (zgłaszana przez 58% firm), za którą niewiele dalej plasuje się presja czasu (zgłaszana przez 43% firm). Ponadto ESENER-2 pokazuje, że 41% firm w UE-28 stwierdza, iż nie posiadają one wystarczająco dużo informacji na temat sposobu oceny zagrożeń psychospołecznych.
Ponadto spośród wszystkich firm w w UE-28 zatrudniających co najmniej 20 pracowników 33% zgłasza posiadanie planu działania na rzecz zapobiegania stresowi związanemu z pracą. Posiadanie takiego planu najczęściej zgłaszają firmy w Wielkiej Brytanii (57%), jak również w Rumunii, Danii, Szwecji i Włoszech (około 50%). Z kolei mniej niż 10% firm w Republice Czeskiej i Estonii zgłasza posiadanie takiego planu działania.
Najczęściej zgłaszanym powodem regulowania kwestii bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy jest zasadniczo wypełnienie obowiązków prawnych (ten powód zgłasza 85% firm w UE-28). Prawodawstwo jest podstawowym czynnikiem motywującym do regulowania kwestii bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy, nawet jeżeli w przypadku niektórych przedsiębiorstw (około 40% w UE) obowiązki prawne są postrzegane jako duże utrudnienie przy regulowaniu kwestii bezpieczeństwa i zdrowia. Warto jednak zaznaczyć, że istnieją znaczące różnice pomiędzy państwami sugerujące duże rozbieżności w postrzeganiu złożoności obowiązków prawnych w zależności od kontekstu krajowego.
Trudności w regulowaniu kwestii bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy w podziale na państwa: złożoność obowiązków prawnych (% firm)
Dane uzyskane w ramach ESENER-2 można obecnie analizować za pomocą interaktywnego pulpitu nawigacyjnego utworzonego na potrzeby badania. Pulpit nawigacyjny umożliwia użytkownikom wizualizowanie danych, ponieważ przedstawia zbiór danych w podziale na pytania, państwa, sektory i wielkość firm. Każdy wykres można pobrać i udostępnić w mediach społecznościowych.
Uwagi dla redaktorów:
1. W ramach drugiej edycji przeprowadzonego przez Europejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy (EU-OSHA) Europejskiego badania przedsiębiorstw na temat nowych i pojawiających się zagrożeń (ESENER-2) zgromadzono odpowiedzi udzielone przez prawie 50 000 przedsiębiorstw na pytania dotyczące zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy (BHP) oraz ryzykiem w miejscu pracy, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii związanych z udziałem pracowników i zagrożeniami psychospołecznymi.
Mimo że dzięki ankietom wypełnianym przez pracowników i systemom sprawozdawczym dysponujemy danymi na temat wypadków w miejscu pracy i chorób związanych z pracą, w dalszym ciągu niewiele wiadomo o sposobach zarządzania zagrożeniami dla zdrowia i bezpieczeństwa w praktyce – w szczególności o tych zagrożeniach, które są nowe i dopiero się pojawiają. Poprzez przekazanie informacji o potrzebach pracodawców w zakresie wsparcia i wiedzy fachowej oraz wskazanie czynników, które mogą wywrzeć korzystny lub niekorzystny wpływ na zapobieganie zagrożeniom, ESENER przyczynia się do wyeliminowania braków w wiedzy.
Pierwsza edycja badania została przeprowadzona w 2009 r. Prace w terenie związane z drugą edycją odbyły się w 2014 r. W ramach ESENER-2 przeprowadzono ankietę wśród organizacji prywatnych i publicznych – z szeregu sektorów działalności – w 36 państwach (28 państwach członkowskich UE, jak również w Albanii, Islandii, Czarnogórze, byłej jugosłowiańskiej republice Macedonii, Serbii, Turcji, Norwegii i Szwajcarii).
Po raz pierwszy w badaniu uwzględniono przedsiębiorstwa z sektora rybołówstwa i rolnictwa oraz mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające od 5 do 10 pracowników. Pytania zadawano osobom najbardziej kompetentnym w kwestii zarządzania BHP w danej organizacji. Respondenci odpowiadali na pytania dotyczące najistotniejszych czynników ryzyka występujących w ich przedsiębiorstwach, przekazywali informacje na temat tego, w jaki sposób i dlaczego zarządzają takimi czynnikami, a także wskazywali przeszkody utrudniające podejmowanie działań prewencyjnych.
2. Europejska Agencja Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy(EU-OSHA) przyczynia się do uczynienia Europy bezpieczniejszym, zdrowszym i wydajniejszym miejscem pracy. Agencja bada, opracowuje i rozpowszechnia wiarygodne, zrównoważone i bezstronne informacje na temat bezpieczeństwa i higieny pracy oraz organizuje ogólnoeuropejskie kampanie informacyjne. Agencja została powołana przez Unię Europejską w 1994 r. i ma siedzibę w Bilbao w Hiszpanii; zrzesza ona przedstawicieli Komisji Europejskiej, przedstawicieli rządów państw członkowskich, przedstawicieli organizacji pracodawców i pracowników, a także czołowych specjalistów z każdego z państw członkowskich UE-28 i spoza tych państw.
Źródło: Europejska Agencja Zdrowia i Bezpieczństwa w Pracy (EU-OSHA) – 30.03.2016r.
