Zmiany w przepisach BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe
Przedstawiamy Państwu ważne zmiany w sprawie przepisów BHP na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe
W dniu 17 listopada w życie wchodzą nowe przepisy dotyczące stanowisk administracyjno-biurowych, czyli jak nazywa je legislator na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Ponieważ zmiany w w rozporządzeniu w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe są istotne i obszerne postanowiliśmy je dla Państwa opisać w najbardziej zwięzły sposób. Na co warto zwrócić uwagę, pracodawcy powinni pamiętać, iż są zobowiązani w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego dostosować stanowiska pracy wyposażone w monitory ekranowe utworzone przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określonych w nowych przepisach.
„Nowe przepisy uwzględniają możliwość organizacji stanowisk pracy z wykorzystaniem systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, w szczególności laptopów”.
„Stanowisko pracy z laptopem powinno być wyposażone w monitor stacjonarny lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu oraz w dodatkową klawiaturę i mysz”.
„Pracodawca będzie ponosił koszty związane z zapewnieniem profilaktycznej opieki zdrowotnej oraz refundacji okularów korygujących wzrok pracownikom użytkującym w czasie pracy systemy przenośne co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy”.
„Ustawienie monitora oraz innych elementów wyposażenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi”.
Rozporządzenie dotyczące warunków bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe nie było zmieniane od ponad 20 lat. Przez ten czas nastąpił ogromny postęp technologiczny, którego resort pracy najwyraźniej nie dostrzegał. To się jednak zmieniło. Najpierw pojawił się szeroko komentowany projekt rozporządzenia, a 18 października 2023 r. – rozporządzenie zmieniające, które w znacznej mierze upraszcza dotychczasowe rozwiązania. Umożliwia też pracodawcy pewną swobodę w organizacji stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe. Jakie są najważniejsze zmiany?
Obowiązek wyposażenia pracownika pracującego na laptopie w dodatkowy monitor
Ta możliwość wynika z nowelizacji załącznika do rozporządzenia. Czytamy w nim:
W przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, stanowisko pracy powinno być wyposażone w:
- Stacjonarny monitor ekranowy lub
- Podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz
Nie tylko okulary korygujące wzrok ale również szkła kontaktowe dla pracownika
Po nowelizacji rozporządzenia pracodawca zapewnia pracownikom nie tylko „okulary”, ale i „szkła kontaktowe”. Pracodawca jest obowiązany zapewnić je pracownikom zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
Nowe rozporządzenie zmieniające wdraża w zakresie swojej regulacji dyrektywę Rady 90/270/EWG z 29 maja 1990 r. w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe. Dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG z 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy. W związku z tym jej przepisy mają pełne zastosowanie w odniesieniu do używania przez pracowników urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, bez uszczerbku dla zawartych w dyrektywie przepisów bardziej rygorystycznych i/lub szczegółowych.
NOWE MINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIAĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE
1.1. Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia elementów tego wyposażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika.
1.2. W przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, stanowisko pracy powinno być wyposażone w stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę zapewniającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędź znajdowała się na wysokości oczu pracownika, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz.
2.1. Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania:
- a) znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,
- b) obraz na ekranie powinien być stabilny, bez migotania lub innych form niestabilności,
- c) jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy,
- d) regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu.
2.2. Ustawienie monitora ekranowego oraz innych elementów wyposażenia nie powinno wymuszać niewygodnych ruchów głowy i szyi. Górna krawędź monitora ekranowego powinna znajdować się na wysokości oczu pracownika.
2.3. Ustawienie monitora ekranowego względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła.
3.1. Klawiatura oraz mysz powinny stanowić osobne elementy wyposażenia podstawowego stanowiska pracy.
3.2. Konstrukcja klawiatury powinna umożliwiać użytkownikowi przyjęcie pozycji, która nie powodowałaby zmęczenia mięśni kończyn górnych podczas pracy.
3.3. Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne.
4.1. Konstrukcja stołu powinna umożliwiać ergonomiczne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury, w szczególności powinna zapewniać:
- a) wystarczającą powierzchnię, gwarantującą łatwe posługiwanie się elementami wyposażenia stanowiska pracy i wykonywanie czynności związanych z pracą,
- b) ustawienie klawiatury z zachowaniem takiej odległości od przedniej krawędzi stołu, która umożliwia podparcie dla rąk i przedramion z zachowaniem co najmniej kąta prostego między ramieniem i przedramieniem,
- c) ustawienie elementów wyposażenia w odpowiedniej odległości od pracownika, bez konieczności przyjmowania wymuszonych pozycji.
4.2. Pracownik powinien mieć zapewnioną odpowiednią przestrzeń do umieszczenia nóg pod blatem stołu oraz do przyjęcia wygodnej pozycji i możliwości jej zmiany podczas pracy.
4.3. Powierzchnia blatu stołu powinna być matowa.
5.1. Krzesło stanowiące wyposażenie stanowiska pracy powinno posiadać:
- a) dostateczną stabilność przez wyposażenie go w podstawę co najmniej pięciopodporową z kółkami jezdnymi,
- b) regulację wysokości siedziska, regulację wysokości oparcia odcinka lędźwiowego kręgosłupa, regulację kąta pochylenia oparcia oraz odpowiednie wymiary oparcia i siedziska, zapewniające wygodną pozycję ciała i swobodę ruchów,
- c) wyprofilowanie siedziska i oparcia odpowiednie do naturalnego wygięcia kręgosłupa i ud,
- d) możliwość obrotu wokół osi pionowej o 360°,
- e) regulowane podłokietniki.
5.2. Mechanizmy regulacji wysokości siedziska i pochylenia oparcia powinny być łatwo dostępne i proste w obsłudze oraz tak usytuowane, aby regulację można było wykonywać w pozycji siedzącej.
- Jeżeli przy pracy istnieje konieczność korzystania z dokumentów, na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w uchwyt na dokumenty, posiadający regulację ustawienia wysokości, pochylenia oraz odległości od pracownika.
- Na życzenie pracownika stanowisko pracy należy wyposażyć w podnóżek.
8.1. Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych.
8.2. Stanowisko pracy powinno być tak usytuowane w pomieszczeniu, aby pracownik miał do niego swobodny dostęp.
9.1. Oświetlenie powinno zapewniać komfort pracy wzrokowej, w szczególności:
- a) oświetlenie na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych prac,
- b) należy ograniczyć olśnienie bezpośrednie od opraw, okien, przezroczystych lub półprzezroczystych ścian albo jasnych płaszczyzn pomieszczenia oraz olśnienie odbiciowe od monitora ekranowego, w szczególności przez stosowanie odpowiednich opraw oświetleniowych, instalowanie urządzeń eliminujących nadmierne operowanie promieni słonecznych padających na stanowisko pracy.
9.2. Dopuszcza się stosowanie opraw oświetlenia miejscowego, pod warunkiem że będą to oprawy niepowodujące olśnienia.
- Przy projektowaniu, doborze i modernizacji oprogramowania, a także przy planowaniu wykonywania zadań z użyciem monitora ekranowego pracodawca powinien uwzględniać w szczególności następujące wymagania:
- a) oprogramowanie powinno odpowiadać zadaniu przewidzianemu do wykonania,
- b) systemy komputerowe powinny zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich działaniu,
- c) systemy komputerowe powinny gwarantować wyświetlanie informacji w formie i tempie odpowiednich dla pracownika.
Specjalnie dla Państwa przygotowaliśmy pełne porównanie zapisów starego rozporządzenia o pracach przy monitorze ekranowym z 1998 roku z najnowszymi przepisami czyli rozporządzeniem zmieniającym z bieżącego roku. Klikając w link będą mogli Państwo zapoznać się z PORÓWNANIEM STARYCH I NOWYCH PRZEPISÓW W SPRAWIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY NA STANOWISKACH WYPOSAŻONYCH W MONITORY EKRANOWE co bezsprzecznie ułatwi dostosowanie środowiska pracy do nowych wymogów.
ERGONOMIA PRACY PRZY MONITORACH EKRANOWYCH
Wprowadzenie
W dzisiejszym świecie, w którym praca przy komputerze stała się powszechna, istnieje pilna potrzeba zrozumienia i zastosowania zasad Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (BHP) na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. Właściwa organizacja pracy przy komputerze nie tylko wpływa na efektywność pracowników, ale także ma istotny wpływ na ich zdrowie i dobre samopoczucie.
Ergonomia Pracy przy Monitorach
- Ustawienia Biura
Właściwe ustawienie stanowiska pracy to klucz do zapewnienia komfortu i zdrowia pracowników. Ergonomiczne krzesła, regulowane biurka i odpowiednie oświetlenie są kluczowe dla zachowania prawidłowej postawy ciała.
- Ustawienia Monitora
Monitor powinien być umieszczony na wysokości oczu, aby uniknąć nadmiernego skłaniania głowy. Jasność i kontrast powinny być dostosowane do warunków oświetleniowych w pomieszczeniu.
Przerwy i Ćwiczenia
- Zasada 20-20-20
Aby złagodzić zmęczenie oczu, zastosuj zasadę 20-20-20. Co 20 minut spędzonych przy monitorze, skieruj wzrok na obiekt oddalony o co najmniej 20 stóp na około 20 sekund.
- Ćwiczenia Rozciągające
Regularne przerwy na krótkie ćwiczenia rozciągające pomagają utrzymać elastyczność mięśni, poprawić krążenie krwi i zapobiec problemom z kręgosłupem.
Ochrona Wzroku
- Okulary Ochronne
Pracownicy spędzający wiele godzin przed monitorem powinni rozważyć korzystanie z okularów ochronnych, które pomagają redukować emisję niebieskiego światła.
- Monitor Anti-Glare
Monitory wyposażone w warstwę przeciwsłoneczną (anti-glare) pomagają zminimalizować odblaski i redukować zmęczenie oczu.
Organizacja Pracy
- Zadania na Komputerze
Planowanie pracy i odpowiednie rozłożenie zadań pomaga unikać długotrwałego napięcia psychicznego i fizycznego.
- Umiejętne Zarządzanie Czasem
Efektywne zarządzanie czasem pracy przy komputerze pozwala na zminimalizowanie stresu oraz utrzymanie równowagi pomiędzy pracą a odpoczynkiem.
Podsumowanie – czyli wejście w życie nowych przepisów bhp
Jak już wspomnieliśmy na samym początku rozporządzenie zmieniające zawiera przepis przejściowy (§ 2), który nakłada na pracodawców obowiązek dostosowania w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe, utworzonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zmieniającego do minimalnych wymagań bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii określonych w rozporządzeniu. Samo rozporządzenie weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, czyli 17 listopada 2023 r. Wiemy, że BHP na stanowiskach administracyjno-biurowych to nie tylko obowiązek pracodawcy, ale także gremialna odpowiedzialność wszystkich pracowników. Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy wypływają bezpośrednio z badań medycznych nad zjawiskami w środowisku pracy a zatem przyczyniają się bezpośrednio do poprawy jakości zdrowia i samopoczucia pracowników.
Podstawa prawna:
Ș rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. nr 148, poz. 973),
Ș rozporządzenie ministra rodziny i polityki społecznej z 18 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. poz. 2367).